-
Cebeci
-
Çuhadar
-
Debbağ
-
Hazinedar
-
Katip
-
Kutucu
Meslekler
OSMANLI MEZAR TAŞLARI MESLEK TİPOLOJİLERİ
Erken Osmanlı dönemi mezar taşları genellikle sanduka tipi lahitli mezarlar olduklarından serpuşlar yani başlıklar pek fazla kullanılmamıştır. Osmanlı devletinin yeni fetihlerle büyüyüp gelişmesi ve Edirne’nin başkent olmasından sonra Edirnekari adı verilen, Edirne’ye özgü mezar taşları yapılmaya başlanmıştır. Bursa ve Edirne şehirlerinde Arapça kitabeleri ile sarıklı mezar taşlarını az da olsa görmekteyiz. İstanbul’un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı devleti imparatorluğa terfi etmiş ve II. Mehmet Han imparatorluk kaidelerini ve kanunlarını ihdas ederek bir cihan imparatorluğu yolunda önemli adımlar atmıştır. Fatih kanunnameleri hukuk ve sosyal hayat düzenlendiği gibi ek fermanlarla askeri, eğitim ve dini kurumlarda düzenlenmiş ve kıyafetnamelerle meslek giysileri sınıflandırılmıştır. Fatih’ten sonra gelen padişahlarda bunlara ek ilaveler yapmış ve Osmanlı imparatorluk protokolü bilhassa Türk asrı denilen 16.yy.da zirve yaparak üç kıtaya mührünü vurmuş ve nizam-ı âleme örnek olmuştur. Osmanlı mezar taşlarındaki mesleklerin tipolojilerini çıkarmak oldukça zordur. Mezarlıklarımızın hepsi koruma altına alınıp, envanterleri yapılıp ve tüm mezar taşları bilgileri tek bir merkezde toplanmadıkça mümkün değildir. Kısıtlı bilgilerle ve bireysel çabalarla bir–iki kaynak kitap yayınlanabilmiştir. Şu ana kadar yayınlanan bazı kaynak kitaplarda bile meslek tipolojileri tam olarak verilememekte ve sayı olarak sadece 25-30 türden bahsedilmektedir. Buda 600 yıldan fazla üç kıtada ve değişik coğrafyalarda hüküm süren büyük bir imparatorluk için çok az bir sayıdır. Kuşadası Adalızade Mezarlığında 2013 yılındaki ilk çalışmamızda okunan 50 erkek mezar taşından 40 meslek tespit etmiştik. 2017 yılında yapılan doktora tezi çalışmaları halen devam etmektedir. Bu tez çalışması ile mezarlıktaki tüm erkek taşların tercümeleri ve tasnifleri bitirildiğinde inanıyoruz ki geçmişte var olan ancak şimdi kaybolmuş eski mesleklerin ve zanaatlarında isimlerine ulaşacağız.
