• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • Üye Ol
  • Üye Girişi

KUŞADASI KÜLTÜREL ve TARİHİ MİRASI KORUMA DERNEĞİ

  • Anasayfa
  • Derneğimiz
    • Yönetim Kurulumuz
    • Denetim Kurulumuz
    • Danışma Kurulumuz
    • Hedeflerimiz
    • AB Gençlik Projesi
  • Projeler
    • Bilgi Panoları
    • Botanik rehberliği
    • Güvercinada Deniz Müzesi
    • İz bırakanlar
    • Kültür Rotası
    • Masal Abla
    • Osmanlı mahallesi
    • Selçuklu Köyü
    • Tarihi Çeşmeler
    • Yerel Yemekler Lokantası
  • Protokol
    • Erciyes Üniversitesi
    • Kuşadası Müftülüğü
    • Kuşadası Meslek ve Teknik Lisesi
    • Adnan Menderes Üniversitesi
    • Aydın Valiliği
  • Dosyalar
  • Foto Galeri
  • Sempozyumlar
    • Hz. İbrahim Halveti
    • Geleneksel Türk Mezar Taşları 1. Ulusal Sempozyumu
    • Kuşadası Türk Tarihi
    • 1. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
    • Öküz Mehmet Paşa Sempozyumu
    • 2. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
  • Etkinlik
    • Heritage 2017
    • Hıdırellez 2016
    • Kurs
    • Konferans
    • Kültürel Miras
    • Ramazan
    • Seminer
    • Sergi
    • Tematik Gezi
    • Yayınlar
  • Ödüller
    • Aydın Valiliği
    • Edirne Rehberleri
    • İstanbul Yesevi
    • Kuşadası Küksad
  • İletişim
    • İletişim adresi
    • Ziyaretçi Defteri
    • Forum
Üyelerin dikkatine
Aidat Borcunuzu Sorgulayın
Üyelik Girişi
Parolamı unuttum
Üye olmak istiyorum
Site Menüsü
  • Üye Listesi
  • KUŞADASI
    • Kuşadası Tarihi
    • Kuşadası coğrafyası
    • Demografi
    • Deve Güreşleri
    • Evliya Çelebi
    • Flora
    • Gelenek
    • Halk Bilimi
    • Kitaplar
    • Köyler
    • Kuşadası Evleri
    • Lakaplar
    • Mahalleler
    • Mutfak kültürü
    • Turizm
    • Zanaatlar
  • TARİHİ MİRAS
    • Adalızade Mezarlığı
    • Alkış Evi
    • Andız Kulesi
    • Camilerimiz
    • Çalıkuşu Evi
    • Güvercin ada kalesi
    • Hamamlar
    • Hükümet Konağı
    • İbramaki
    • Kadı Kalesi
    • Kale Kapısı
    • Kervansaray
    • Kurşunlu Manastırı
    • Kütüphane
    • Mahmut Esat İlkokulu
    • Milli Park
    • Pygale
    • Sokak Çeşmeleri
    • Su Kemerleri
    • Tabakhaneler
    • Tariş Binası
    • Tekke ve Dergahlar
    • Türbeler
  • İNSAN HAZİNELERİ
    • Adalızade Mustafa
    • Adil Günay
    • Ali Ferdi Baba
    • Çam Mehmet
    • Dr.Ali Alkış
    • Hasan Reis
    • İbrahim Halveti
    • Kaya Aldoğan
    • Mahmut Esat Bozkurt
    • Mehmet İpek
    • Öküz Mehmet Paşa
    • Özer Türk
    • Ramazan Aktaş
    • Sıtkı Kundak
    • Tuğrul Kutucu
    • Turhan Orhan
  • SEYYAHLAR
    • Kuşadası'nı Gezen Seyyahlar
    • Seyyahların Gözü ile Kuşadası
    • Strabon
    • Thevenot
    • Tavernier
    • Heyman
    • Thompson
    • Pococke
    • Dallaway
    • Macgill
    • Werry
    • Dearborn
    • Galt
    • Leake
    • Noire
    • Turner
    • Joseph
    • Walsh
    • Comstock
    • Tennet
    • York
    • Michaud
  • BİLMEDİĞİMİZ KUŞADASI
    • Kaybolmuş Eski Zanaatlar
    • Osmanlı Camileri ve Mescitleri
    • Osmanlı Dönemi Kuşadası Vakıfları
    • Türk-İslam Tarihi
    • Yok Olan Eski Mezarlıklarımız
  • RADYO KONUŞMALARI
    • Emir Çaka Bey
    • Efes Türk Devleti
    • Gazi Umur Bey
    • Kuşadası Türk-İslam Tarihi
    • Ramazan 2017 Sohbetleri
    • Ramazan 2018 Sohbetleri
    • Türk Mezar Taşları Sempozyumu
  • MÜHİMME DEFTERLERİ
    • Mühhime Defterleri
    • Çevre Kirliliği
    • Haksız Vergi
    • İstanbul İaşesi
    • İzinsiz bina
    • Tütün Yasağı
    • Üzüm Pekmezi
    • Yasak Mallar
    • Yeniçeri Şekaveti
    • Zimmete Para Geçirme
  • TARİHİMİZDEN SAYFALAR
    • Ayasuluk Kuşadası Demiryolu
    • Hükümet Konağı tamiri
    • Kanapiçe Hadisesi
    • Kuşadası Havrasının Onarımı
    • Kırlangıç Gemileri Yapımı
    • Mahkemeye Baskı Yapan Kaymakam
    • Tarihte Kuşadası Konsoloslukları
  • GÖÇ ve MUHACİR
    • Kuşadası İskan Bölgeleri
    • Kafkas Muhacirleri
    • Mora Muhacirleri
    • Girit Muhacirleri
    • Lozan Mübadilleri
  • MEZAR TAŞLARI
    • Anatomi
    • Tipolojileri
    • Erkek
    • Meslekler
    • Tarikatlar
    • Yeniçeriler
    • Kadın
    • Semboller
    • Cami Figürlü
    • Hotoz
    • Muhacir simgeleri
    • Taşlardaki Edebiyat
  • KUŞADASI KİTAPLARI
    • Adalızade Mezar Taşları
    • Çakabey'den Günümüze Kuşadası
    • Hz. İbrahim Halveti
    • Doğa Yürüyüş Parkurları
    • Kuşçubaşı Eşref
    • Küçük Ada Kalesi
    • Milli Mücadelede Kuşadası Cephesi
    • Öküz Mehmet Paşa Vakfiyesi
    • Kurşunlu Han
    • Kuşadası'nın Banisi Mehmet Paşa
  • KUŞADASI TARİKATLARI
    • Ahilik
    • Bektaşiyye
    • Halvetiyye
    • Ma'rifiyye
    • Melamiyye
    • Mevleviyye
  • OSMANLI MEKTEPLERİ
    • Kuşadası Mektepleri
    • Sıbyan Mektebi
    • Rüştiye
    • İdadi
    • Medreseler
    • Darül Kurra
  • GEÇMİŞTEKİ KUŞADASI
    • Kuşadası Osmanlı Tebaası
    • Ermeni Cemaati
    • Musevi Cemaati
    • Rum Cemaati
    • Türk-İslam Cemaati
  • KUŞADASI TARİHİ EVLERİ
    • Kuşadası Evleri
    • Adalıoğlu Evi
    • Alkış Evi
    • Çalı kuşu Evi
    • Efe Suphi Evi
    • Sultan Han
    • Türk Kahvesi Evi
  • KUŞADASI SUFİLERİ
    • Kuşadası Sufileri
    • Adalızade Mustafa
    • Ali Rıza Efendi
    • Ali Ferdi
    • Bedri Noyan
    • Hüseyin Cevraki
    • İbrahim Halveti
    • Mehmet Daniş
    • Şeyh Ahmet
  • TAŞ MEKTEP ADALIZADE
    • Adalızade Mezarlığı Tarihçesi
    • Alimler ve Dervişler
    • Derin Mesajlar
    • Dönüm Noktaları
    • Edebiyat Şaheserleri
    • Hüzünlü Hikayeler
    • İbret Taşları
    • Ünlü Sülaleler
    • Taşlardaki Hakikatler
  • KUSADASI IN ENGLISH
    • Our Foundation
    • Cuisine
    • Demography
    • Ephesus
    • Facts & Figures
    • Gravestones
    • Heritage
    • Old Town
  • DİGİTAL AKADEMİ
    • Adalızade Sergi Reyonları
    • Amiral Çakabey
    • Alın Teri, El Emeği, Göz Nuru
Videolar
  • Kuşadası Tanıtım filmi
  • Kuşadası Kültürel Miras
Linkler
  • 1. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
  • Kuşadası Kaymakamlığı
  • Adnan Menderes Ünivesitesi
  • Kuşadası müftülüğü
  • Kuşadası Turizm Fakültesi
Site Haritası
Site Haritası
Takvim

Muhacir simgeleri

ADALIZADE MEZAR TAŞLARINDAKİ MUHACİR SİMGELERİ

 
Kuşadası Adalızade mezarlığı Osmanlı mezar taşları üzerindeki incelemelerimize devam ediyoruz. Bu haftaki yazı konumuz ise  “ muhacir simgeleri “ adını verdiğimiz ve bazı Osmanlı mezar taşlarının  etek diye tabir edilen alt bölümlerinde görülen çeşitli remizler-simge ve şekillerdir.. Bu simgeler hakkında bilgi vermeden önce Kuşadası’nın  demografik yapısına ve  çeşitli dönemlerde bu ilçeye yapılan göçlere ve iskan durumuna bir göz atmakta fayda vardır. Malumunuz üzere Kuşadası ilçesi  göçler  almış ve hala almaya da devam etmektedir.  Osmanlı İmparatorluğunun hasta adam olarak kabul edildiği ve imparatorluğu parçalamaya karar veren batılı devletlerin Şark meselesi diye ortaya attığı politik müdahalelerden sonra  19.yy başlarında  çöküş  daha da hızlanmış idi. 1821 Mora isyanından sonra Balkanlardaki Türk-Müslüman nüfus baskılara ve  tehditlere  maruz kalmış, evlerini ve topraklarını bırakarak göçe zorlanmıştır. Bunun sonucunda çıkan Mora isyanı sonunda bir grup göçmen evlerini ve yurtlarını terk ederek Anadolu’ya göç etmeye başlamışlardı. 1840 lı tarihlerde bir grup Mora’dan gelen Balkan göçmeni Kuşadası ve çevresine iskan edilmişlerdir. 1877-1878 tarihlerinde cereyan eden ve tarihimizde 93 harbi diye bilinen Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Kafkas cephesi çöküş ve Rusların eline geçmişti. Rus baskısından bunalan Kafkas göçmenleri Osmanlı tarafından Romanya’nın bazı bölgelerinde  önce iskan merkezlerinde toplanmış ve daha sonra belirli bir program dahilinde Anadolu’ya gönderilmişlerdir.  Bunlardan bir grupta Kuşadası’na gelip Davutlar ve Yeniköy’de iskana tabi tutulmuştu. Çerkez çoğunluğunun oluşturduğu bu grubun yerleştirildikleri bölgeler Davutlar Çerkez ve Kulfallı diye anılmaya başlanmıştı. Kafkasya yöresine benzeyen ilkimi ve bitki örtüsü ile bu bölgeler muhacirler tarafından da  uygun görülmüş ve benimsenmişti.
 
1897 yılında patlak veren Girit isyanı ve sonrasında cereyan eden Osmanlı-Yunan Savaşı, Türk adalarındaki  Türk-Müslüman varlığını tehdit etmiş ve Girit daha sonra bir oldu-bitti ile Yunanistan Krallığına ilhak edilmişti. Buradan gelen Müslümanlar bugünkü milli park yakınlarındaki bölgeden başlayarak Söke ve Yoran-Didim’e kadar olan bölgede iskan edilmişlerdi. Buraya yerleşen Girit muhacirlerine Osmaniye adıyla  200 hanelik bir köy kurulmaya karar verilmiş, ilk iki yılda 75 tanesi yapılarak hak sahiplerine teslim edilmiş, daha sonraki yıllarda da bu inşaatlara devam edilerek gecikilmesine rağmen büyük çoğunluğu bitirilmişti. Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan anlaşma ile Türk ve Rum nüfus yer değiştirmiş, adına “ mübadele “ dediğimiz anlaşma ile gelen “ mübadiller “ bu yörelere ve Kuşadası merkezine iskan edilmişlerdi. Kısacası Kuşadası 19. yy başlarından itibaren Balkanlardan  ve Ege Türk adalarından tam dört büyük göçe maruz kalmıştı. Göçler elbette evlerini-barklarını, yerlerini-yurtlarını zorla  terk eden insanlarda  tarifi imkansız yaralar açmış ve çeşitli dramların yaşanmasına vesile olmuştu. Sadece evler ve barklar geride kalmamış, ayni zamanda mezarlarınız, komşularınız, mutfağınız, gelenekleriniz ve kültürünüz de arkanızda kalmış ve aranıza aşılmaz engeller konmuştur.
 
Zorunlu göçle Kuşadası ve çevresine iskan edilen “ muhacirler” çok zorluklarla mücadele ettiler. İskan edildikleri bölgedeki yerli halk ile kaynaşmak ve kabul edilmek hiçte kolay olmadı. “ Gavur “ olarak adlandırıldılar ve tecrit edilmeye-dışlanmaya maruz kaldılar. Buda bu göçmenler arasında  zamanla hayal kırıklığına dönüştü ve kendi geleneklerini ve kültürlerini koruma adına değişik tedbirler almak zorunda kaldılar. Bir araya geldiklerinde Rumca konuştular, kendi özel kahvehanelerinde toplandılar,  yörelerindeki lakaplarla anılmayı  istediler, kendi mutfaklarına ait yemekleri pişirmeye devam ettiler, düğün, sünnet ve benzeri tüm adetlerini ve törelerini her ortamda yaşatmaya gayret ettiler ve büyük bir çaba harcadılar. Bugün övgüyle bahsettiğimiz bazı balkan kültürel ritüelleri ve özgün mutfak örnekleri o mübarek insanların inatla ve şevkle bin bir türlü zorluklar içinde yaşattıkları kendi kültür ögeleridir. Bir örnekle konuyu biraz daha açalım. Girit Adası’nın  Hanya şehrinden gelen muhacirler burada kendi kültür ögelerini son derece titizlikle korumuş, özellikle mutfaklarını canlı tutmuş ve Kuşadası sosyal hayatına büyük katkılar yapmışlardır. Bugün büyük bir iştahla yediğimiz Girit yemekleri işte o büyük mücadelenin sonucunda kaybolmamış ve Türk mutfağında  eşsiz bir “ Girit bölümü “ açmıştır. Ot yemeklerini ve zeytinyağlıları eğer bugün zevkle yiyebiliyorsak bunu Girit muhacirlerine borçluyuz.
 
Zor şartlarda yaşamak ve kültürlerini korumak adına alınan tedbirlerden biri de mezarlıklarda ayrı bölümlerde gömülmek ve bazı özel işaret ve simgeleri mezar taşlarına hakk ettirmekti. Cami hazirelerinde ve büyük mezarlıklarda rast gele defin yapılamadığını biz Osmanlı kayıtlarından bilmekteyiz. Bazı cami hazireleri ve tekke mezarlıklarında bu durum çok açıktır. Örneğin Yeniçerilerin toplu olarak defnedildiği özel mezarlıklar vardır. Yeniçeriler sadece kendi mezarlıklarında medfundur ve her yeniçeri bölüğünün ayrı yerleri olduğu gibi bölük işaretlerini taşıyan remizleri mezar taşlarına işlenir. İstanbul, Edirne, Bursa, Selanik, vb. büyük şehirlerde “ Yeniçeri mezarlıkları “ vardı bir zamanlar. Bir diğer örnek ;  Bektaşilerin eğer o yörede bir tekkesi var ise o tekkenin bahçesine defnedilir, yoksa ana mezarlığın bir bölümündeki özel bir yere gömülür ve adına “ Bektaşi Sofası “ adı verilirdi. İlçemizde araştırmalarımıza göre bir Bektaşi tekkesi ve buna bağlı adına “ Cevraki “ denen iki oluklu mahallesinin üst tarafında bir mezarlık vardır. Kuşadası’nda iskan edilen muhacirlerde bu yolu benimsemiş, ölenler mezarlıkların bir bölümüne defnedilmiş, mezar taşlarına özel simgeler hakk ettirmişler ve böylece hem yüzyıllardır devam eden bir geleneği yaşatmışlar, hem de geride bırakılanların mezarları ve taşları kaybolmamıştır. İlçemizin üçte dördü bir zamanlar mezarlıklarla kaplı idi ve bu mezarlıklarda  “sofalar” var idi.
 
Kuşadası Adalızade Mezarlığında özel sofalar bulamadık çünkü üzerinde araştırmalar yaptığımız Osmanlı mezar taşlarının belki sadece 20-30 kadarı buraya ait mezar taşlarıdır. Buradaki taşların çoğu devşirme yani ortadan kaldırılan eski mezarlıklardan toplanan, kireç ocaklarında eritilmekten kurtulan ve yol-kanal-tretuvar malzemesi olmaktansa Adalızade’ de dikili taş olmayı yeğlerim diyenlerden oluşmaktadır. Adalızade Osmanlı Mezar taşları buraya çeşitli tarihlerde getirilmiş ve ana yolun iki tarafına ve Adalızade türbesi etrafına gelişigüzel dikilmişlerdir. Adalızade mezarlığındaki taşların bazılarının muhacir taşları olduğunu iddia ediyoruz çünkü taşların alt kısımlarında henüz çözülemeyen bazı gizemli remizler vardır. İstanbul  başta olmak üzere ülkemizin değişik mezarlıklarında “…..sofası “ adı verilen özel bölümler bulduk ve taşların üzerinde özel işaretler gördük.  İstanbul Karaca Ahmet mezarlığının bir bölümünde “ Giritliler Sofası “ adı verilen bir bölümdeki taşlardaki remizler bizim mezarlığımızdaki bazı taşlarla ayni özelliklere sahiptir. Bilhassa kadın hotoz şahidelerinde bu açıklıkla görülmektedir. Şu an için elimizde sadece bunlar var nedeni ise sadece çok az bir bölüm mezar taşlarını okumamız ve Adalızade mezarlığında tam anlamı ile bir envanter , kazı, restorasyon ve dokümantasyon çalışmasının yapılmamasındandır. Girit Adası’ndaki Akdeniz Araştırmaları Enstitüsünün “ Digital Crete “ adlı web sitesindeki “ Islamic Gravestones “ adlı  Resmo’ya ait 311 adet Osmanlı dönemi Türk Mezar taşlarını inceliyoruz. Girit ile Kuşadası bağlantılarını araştırıyoruz. Araştırmalarımız sonunda elde ettiğimiz bulguları  bu sitede paylaşacağız.



Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam85
Toplam Ziyaret105723
Köşe Yazıları
Mahmut Ökçesiz
Merhaba

Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar7.38257.4121
Euro8.95728.9931
Hava Durumu
Saat