Vezir-i Azam Recep Paşa Vakfı
VEZİR-İ AZAM TOPAL RECEP PAŞA VAKFI
Kuşadası’nın banisi Öküz Mehmet Paşa vezir-i azamlıktan azledilmiş, mallarına el konulmuş, 30.000 altın hazineye ödemeye mecbur edilerek maktul olarak Halep’e sürülmüş ve bir süre sonra da Halep Ebubekir zaviyesinde ölmüştür. Paşanın karısı olan sultan I. Ahmet’in kızı Gevherhan Sultan ise 1624 vezir rütbesiyle kaptan-ı derya ve Karadeniz serdarı olan Bosnalı Topal Receb Paşayla nikâhlanmıştır. Kuşadası’ndaki Mehmet Paşa’nın yaptırdığı Kale içi Caminin bu dönemde Defterdar Recep Paşa Cami olarak adlandırıldığına dair görüşler vardır ancak Paşa’nın kendi adına kurduğu vakfın Kuşadası’nda bir cami ve medrese kayıtlarda yer almaktadır. Recep Paşanın Kuşadası’ndaki bu hayratları için zaman içinde Kuşadası naibi ve der-saadet (İstanbul ) ile çeşitli yazışmalar olmuştur ve bu yazışmaları gösteren bazı arşiv belgeleri de mevuttur. Bunlardan birisi 15 Şevval 1142 / 3 Mayıs 1730[1] tarihlidir ve Kuşadası’nda Recep Paşa’nın yaptırdığı medresenin (okulun) müderrisi (üniversite hocası) Süleyman Efendi’nin Ramazan ayının 11. günü öldüğünden bahsetmektedir.
Yine 27 Zilkade 1176 /9 Haziran 1763 [2] bir başka arşiv belgesi padişah tuğrası olup yine ayni medresede hoca olan Halil oğlu Ahmet Halifenin öldüğü ve yerine Ali oğlu Süleyman’ın uygun olduğu ve günlük 5 akçe ile vazifesine başlamasının uygun görüldüğü belirtilmektedir. Elimizde bulunan bir başka arşiv belgesi de 15 Muharrem 1261 / 24 Ocak 1845[3] tarihlidir ve Kuşadası Vakıf Müdürü tarafından İstanbul’a arz edilmiştir. Bu arzda Recep Paşa cami şerifinde günlük 8 akçe yevmiye ile ikinci müezzin, cüzhân ve tebarekehan olarak görev yapan Hüseyin oğlu Hasan’ın öldüğünden bahsedilmekte yerine Mustafa oğlu İbrahim’in getirilmesi için izin istenmektedir. Bu tür belgelerden de anlaşılacağı üzere Osmanlı döneminde Kuşadası Recep Paşa Vakfının giderlerini karşıladığı bir cami ve bir medrese bulunmaktaydı.
