Ceneviz Kaleleri-3
Unesco Dünya Geçici Miras Listesi-3
CENEVİZ KALELERİ-3
Bundan önceki iki yazımızda kaynaklarını vererek hangilerinin Ceneviz döneminde yapılmış kaleler olduğu net bir şekilde ortaya koyduk. Ülkemizdeki bu kalelerin sayısı gerçekte 5 (beş) tir. Ancak Kültür ve Turizm Bakanlığının Kültür ve Turizm Varlıkları Genel Müdürlüğünün ilgili web sitesinde bu sayı 9 (dokuz) olarak yer almaktadır. 2013 yılında yayınlanan bu listede “ Kuşadası Güvercinada ve Çeşme Kaleleri “ yoktu ancak 2020 yılında bizim Osmanlı kaleleri diye bildiğimiz bu iki kale de listeye dahil edildi.
Aynı şekilde; Unesco Dünya Geçici Miras Listesi (Unesco Tentative List) nin ilgili web sitesinde bu listeyi İngilizce olarak görürsünüz. Bu listede kentimizle ilgili olan ilginç olay sadece Güvercinada kalesi değil, Osmanlı belgelerinde 17. yy başlarında Öküz Mehmet Paşa tarafından yapımına başlanan ve onun azledilmesi ile defterdar Topal Recep paşa tarafından tamamlanan “ Kuşadası Şehir Surları-İç Kalenin “ de Ceneviz döneminde yapıldığı iddiasıdır. Biz bu duruma bir anlam veremedik.
Peki, bu durum doğru mudur ve sağlam kaynaklarla desteklenmiş midir? Yoksa sadece tek bir kitaba bağlı olarak veya tek bir disiplinde (bir bilim dalında) incelenerek Kuşadası’nın Türk yani Osmanlı yapısı olduğu kesin olan ve halk arasında “ Küçük Ada “ olarak bilinen “Güvercinada Kalesi ve Şehir Surları “ nasıl Ceneviz kalesi olarak Unesco listesine alınır. Hatta “ Kalıcı Listeye “ geçirilmesi için çeşitli toplantılar düzenlenerek eylem hızlandırılır ve Kuşadası halkı tesir altına alınmaya çalışılır? Ana branşı arkeoloji olan bir profesörün yazdıkları suçlamalar bilimsel olarak ne kadar doğrudur. Kuşadası Güvercinada kalesi acaba “ sanat tarihi, mimari, tarih, ateşli silah teknolojisi, Ceneviz kaynakları, seyyahların anıları, Orta çağ denizci haritaları, vb. “ çok sayıda bilimsel alanlarda incelenmiş midir?
Biz de bu durumu dernek olarak bilimsel ortamda farklı disiplinlerde ( bir çok bilim dalında ) inceleyerek mercek altına aldık. 4-6 Kasım 2021 tarihlerinde 3 gün süreyle halka açık, şeffaf ve final raporu kamuoyu ile paylaşılacak “ Kuşadası Güvercinada Kalesi ve Şehir Surları Çalıştayı ” düzenledik. 6 uzman bilim insanının katıldığı bu çalıştay raporu halen yazılma aşamasındadır ve bitiminde hem kamuoyu ile paylaşılacak, hem de ilgili tüm resmi kurumlara gönderilecektir. Kuşadası Güvercinada Kalesi ve Şehir Surlarının “ Türkler-Osmanlılar “ tarafından yapıldığını belgelerle ve kaynaklarla kanıtlamadan önce ortaçağda “ Scala Nova “ diye bir yerin olmadığını ve bugünkü Kuşadası’nın 17.yy başlarında dönemin kudreti sadrazamı “ Öküz Mehmet Paşa “ tarafından sultan 1. Ahmet Han fermanıyla “ şenlendirildiğini “ yani kurulmaya başlandığını öğrenelim. (devam edecek)
-----------------------------------------------------------------------
1.Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri (ktb.gov.tr)
2.Trading Posts and Fortifications on Genoese Trade Routes from the Mediterranean to the Black Sea - UNESCO World Heritage Centre
3.Kuşadası’nda Güvercinada Kalesi’nin tarihine ışık tutuluyor - Kültür-Sanat haberleri ,sozcu.com.tr
