• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • Üye Ol
  • Üye Girişi

KUŞADASI KÜLTÜREL ve TARİHİ MİRASI KORUMA DERNEĞİ

  • Anasayfa
  • Derneğimiz
    • Yönetim Kurulumuz
    • Denetim Kurulumuz
    • Danışma Kurulumuz
    • Hedeflerimiz
    • AB Gençlik Projesi
  • Projeler
    • Bilgi Panoları
    • Botanik rehberliği
    • Güvercinada Deniz Müzesi
    • İz bırakanlar
    • Kültür Rotası
    • Masal Abla
    • Osmanlı mahallesi
    • Selçuklu Köyü
    • Tarihi Çeşmeler
    • Yerel Yemekler Lokantası
  • Protokol
    • Erciyes Üniversitesi
    • Kuşadası Müftülüğü
    • Kuşadası Meslek ve Teknik Lisesi
    • Adnan Menderes Üniversitesi
    • Aydın Valiliği
  • Dosyalar
  • Foto Galeri
  • Sempozyumlar
    • Hz. İbrahim Halveti
    • Geleneksel Türk Mezar Taşları 1. Ulusal Sempozyumu
    • Kuşadası Türk Tarihi
    • 1. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
    • Öküz Mehmet Paşa Sempozyumu
    • 2. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
  • Etkinlik
    • Heritage 2017
    • Hıdırellez 2016
    • Kurs
    • Konferans
    • Kültürel Miras
    • Ramazan
    • Seminer
    • Sergi
    • Tematik Gezi
    • Yayınlar
  • Ödüller
    • Aydın Valiliği
    • Edirne Rehberleri
    • İstanbul Yesevi
    • Kuşadası Küksad
  • İletişim
    • İletişim adresi
    • Ziyaretçi Defteri
    • Forum
Üyelerin dikkatine
Aidat Borcunuzu Sorgulayın
Üyelik Girişi
Parolamı unuttum
Üye olmak istiyorum
Site Menüsü
  • Üye Listesi
  • KUŞADASI
    • Kuşadası Tarihi
    • Kuşadası coğrafyası
    • Demografi
    • Deve Güreşleri
    • Evliya Çelebi
    • Flora
    • Gelenek
    • Halk Bilimi
    • Kitaplar
    • Köyler
    • Kuşadası Evleri
    • Lakaplar
    • Mahalleler
    • Mutfak kültürü
    • Turizm
    • Zanaatlar
  • TARİHİ MİRAS
    • Adalızade Mezarlığı
    • Alkış Evi
    • Andız Kulesi
    • Camilerimiz
    • Çalıkuşu Evi
    • Güvercin ada kalesi
    • Hamamlar
    • Hükümet Konağı
    • İbramaki
    • Kadı Kalesi
    • Kale Kapısı
    • Kervansaray
    • Kurşunlu Manastırı
    • Kütüphane
    • Mahmut Esat İlkokulu
    • Milli Park
    • Pygale
    • Sokak Çeşmeleri
    • Su Kemerleri
    • Tabakhaneler
    • Tariş Binası
    • Tekke ve Dergahlar
    • Türbeler
  • İNSAN HAZİNELERİ
    • Adalızade Mustafa
    • Adil Günay
    • Ali Ferdi Baba
    • Çam Mehmet
    • Dr.Ali Alkış
    • Hasan Reis
    • İbrahim Halveti
    • Kaya Aldoğan
    • Mahmut Esat Bozkurt
    • Mehmet İpek
    • Öküz Mehmet Paşa
    • Özer Türk
    • Ramazan Aktaş
    • Sıtkı Kundak
    • Tuğrul Kutucu
    • Turhan Orhan
  • SEYYAHLAR
    • Kuşadası'nı Gezen Seyyahlar
    • Seyyahların Gözü ile Kuşadası
    • Strabon
    • Thevenot
    • Tavernier
    • Heyman
    • Thompson
    • Pococke
    • Dallaway
    • Macgill
    • Werry
    • Dearborn
    • Galt
    • Leake
    • Noire
    • Turner
    • Joseph
    • Walsh
    • Comstock
    • Tennet
    • York
    • Michaud
  • BİLMEDİĞİMİZ KUŞADASI
    • Kaybolmuş Eski Zanaatlar
    • Osmanlı Camileri ve Mescitleri
    • Osmanlı Dönemi Kuşadası Vakıfları
    • Türk-İslam Tarihi
    • Yok Olan Eski Mezarlıklarımız
  • RADYO KONUŞMALARI
    • Emir Çaka Bey
    • Efes Türk Devleti
    • Gazi Umur Bey
    • Kuşadası Türk-İslam Tarihi
    • Ramazan 2017 Sohbetleri
    • Ramazan 2018 Sohbetleri
    • Türk Mezar Taşları Sempozyumu
  • MÜHİMME DEFTERLERİ
    • Mühhime Defterleri
    • Çevre Kirliliği
    • Haksız Vergi
    • İstanbul İaşesi
    • İzinsiz bina
    • Tütün Yasağı
    • Üzüm Pekmezi
    • Yasak Mallar
    • Yeniçeri Şekaveti
    • Zimmete Para Geçirme
  • TARİHİMİZDEN SAYFALAR
    • Ayasuluk Kuşadası Demiryolu
    • Hükümet Konağı tamiri
    • Kanapiçe Hadisesi
    • Kuşadası Havrasının Onarımı
    • Kırlangıç Gemileri Yapımı
    • Mahkemeye Baskı Yapan Kaymakam
    • Tarihte Kuşadası Konsoloslukları
  • GÖÇ ve MUHACİR
    • Kuşadası İskan Bölgeleri
    • Kafkas Muhacirleri
    • Mora Muhacirleri
    • Girit Muhacirleri
    • Lozan Mübadilleri
  • MEZAR TAŞLARI
    • Anatomi
    • Tipolojileri
    • Erkek
    • Meslekler
    • Tarikatlar
    • Yeniçeriler
    • Kadın
    • Semboller
    • Cami Figürlü
    • Hotoz
    • Muhacir simgeleri
    • Taşlardaki Edebiyat
  • KUŞADASI KİTAPLARI
    • Adalızade Mezar Taşları
    • Çakabey'den Günümüze Kuşadası
    • Hz. İbrahim Halveti
    • Doğa Yürüyüş Parkurları
    • Kuşçubaşı Eşref
    • Küçük Ada Kalesi
    • Milli Mücadelede Kuşadası Cephesi
    • Öküz Mehmet Paşa Vakfiyesi
    • Kurşunlu Han
    • Kuşadası'nın Banisi Mehmet Paşa
  • KUŞADASI TARİKATLARI
    • Ahilik
    • Bektaşiyye
    • Halvetiyye
    • Ma'rifiyye
    • Melamiyye
    • Mevleviyye
  • OSMANLI MEKTEPLERİ
    • Kuşadası Mektepleri
    • Sıbyan Mektebi
    • Rüştiye
    • İdadi
    • Medreseler
    • Darül Kurra
  • GEÇMİŞTEKİ KUŞADASI
    • Kuşadası Osmanlı Tebaası
    • Ermeni Cemaati
    • Musevi Cemaati
    • Rum Cemaati
    • Türk-İslam Cemaati
  • KUŞADASI TARİHİ EVLERİ
    • Kuşadası Evleri
    • Adalıoğlu Evi
    • Alkış Evi
    • Çalı kuşu Evi
    • Efe Suphi Evi
    • Sultan Han
    • Türk Kahvesi Evi
  • KUŞADASI SUFİLERİ
    • Kuşadası Sufileri
    • Adalızade Mustafa
    • Ali Rıza Efendi
    • Ali Ferdi
    • Bedri Noyan
    • Hüseyin Cevraki
    • İbrahim Halveti
    • Mehmet Daniş
    • Şeyh Ahmet
  • TAŞ MEKTEP ADALIZADE
    • Adalızade Mezarlığı Tarihçesi
    • Alimler ve Dervişler
    • Derin Mesajlar
    • Dönüm Noktaları
    • Edebiyat Şaheserleri
    • Hüzünlü Hikayeler
    • İbret Taşları
    • Ünlü Sülaleler
    • Taşlardaki Hakikatler
  • KUSADASI IN ENGLISH
    • Our Foundation
    • Cuisine
    • Demography
    • Ephesus
    • Facts & Figures
    • Gravestones
    • Heritage
    • Old Town
  • DİGİTAL AKADEMİ
    • Adalızade Sergi Reyonları
    • Amiral Çakabey
    • Alın Teri, El Emeği, Göz Nuru
Videolar
  • Kuşadası Tanıtım filmi
  • Kuşadası Kültürel Miras
Linkler
  • 1. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi
  • Kuşadası Kaymakamlığı
  • Adnan Menderes Ünivesitesi
  • Kuşadası müftülüğü
  • Kuşadası Turizm Fakültesi
Site Haritası
Site Haritası
Takvim

Hotoz

OSMANLI DÖNEMİ HOTOZLU KADIN TAŞLARI






Orta Asya ve Anadolu tarihi boyunca Türk kadınları çok çeşitli form ve ölçülerde başlıklar kullanmışlardır. Bazen sade bazen de ihtişamlı olan bu başlıklar, sosyo- ekonomik ve kültürel düzeyde farklılıklar göstermiş ama kadınlar hangi sınıfa mensup olurlarsa olsunlar giysilerini tamamlayan bu aksesuardan vazgeçememişlerdir. Yüksek sınıfa mensup kadınlar başlıklarını sorguç, enselik, baş iğnesi ve çeşitli mücevherlerle süslerken sıradan kadınlar bunu boncuk, kuş tüyü, renkli mendil veya tülbentlerle yapmışlardır. Anadolu coğrafi konumundan ötürü pek çok kültürü bünyesinde barındıran homojen bir yapıya sahiptir. Bu kültürel zenginlikten giyim ürünleri ve tarzları da etkilenmiş, dünyanın hiçbir yerinde rastlanmayacak ölçüde bir çeşitlilik oluşmuştur. Özellikle Osmanlı İmparatorluğunun bütün din ve kültürleri kucaklayan birleştirici tutumu da bu çeşitliliğe fırsat vermiştir. Başlıklar giyim kuşama uygun olarak kullanılan çok önemli ve vazgeçilmez bir aksesuar haline gelmiş, giyilen giysinin rengine, şekline ve dokuma türüne göre çeşitlilik göstermiştir. Saraylı kadınların, azınlıkların ve sıradan kadınların kullandıkları başlıkların farklılığı da bu çeşitliliği artırmıştır. Kadın giyiminde terpuş, serpuş, arak-çin, arakıye, hotoz, boğtak, tepelik, fes, tantura, fechel, üsküf, takke, külah vb. söyleniş biçimleriyle anılan başlıklar kullanılmıştır. Sorguç, enselik, istefan, zülüflük, baş iğnesi, diadem, bürümcük, mahrama,  gibi isimler alan aksesuarlar ise başlıkları tamamlayan küçük ama önemli ayrıntılar olmuştur.
 
İslamiyet ten önceki dönemde, Türklere ait kıyafet ve başlıklar konusundaki bilgileri Çin kaynaklarından ve duvar resimlerinden elde ediyoruz. Dönemin en önemli özelliği kadın ve erkek giyimindeki benzerliktir. Orta Asya dönemi kadın saç biçimleri kendine özgü bir özellik göstermiştir. Saçlar ya örgüler halinde salınmış, yada çok sayıda topuz yapılarak firkete ve fildişi taraklarla tutturulmuştur. Özellikle topuz Uygurlar döneminde, kadınlar kadar erkekler tarafından da sıkça kullanılmıştır., Uygur kadınları başlarına boğtak adı verilen hotozlar giymişlerdir. Saç örgüleri ise  farklı sosyal durum ve konumları belirleyen bir özellik  taşır.     Uzun ve örgülü saç, yabancı kaynaklar, bilhassa Çin kaynakları tarafından Türklere has bir özellik olarak belirtilmiştir. Türkler, İslamiyet ten sonrada Orta Asya giyim kuşam tarzlarını, özellikle uzun ve örgülü saç geleneğini devam ettirmişlerdir. Uzun saç modası Selçuklularla diğer memleketlere yayılmış, Memluklar da bu modayı benimsemişlerdir. 12. Yüzyılda kadınların farklı saç biçimlerinin yanında çeşitli başlık ve eşarpları da kullandıkları görülmektedir. Basık sarık ve sivri külah  tipi başlıkları kadınlar da kullanmış, başlıkların üzerini değerli taşlar, inciler ve diademlerle süslemişlerdir. İbn Batuta Anadolu kadınlarının Bağtak denilen başlıklar kullandıklarını bu başlıkların üzerine tavus kuşu tüyünden sorguç taktıklarını yazar. Kanuni Sultan Süleyman döneminde kadın başlıkları beş veya on santim yüksekliğinde ve fes biçimindedir. Bunlar değerli kumaşlardan yapılmış ve üzerleri değerli mücevherler, taçlar, inci dizileri ve sorguçlar takılarak süslenmiştir. Yüzyıllar boyunca uzun ve örgülü saçları ile görülen Osmanlı kadını, daha sonra yapılan minyatürlerde kakül ve şakaklarındaki saçlarını kısa kesmiş, hafif bukleler oluşturmuş olarak resimlenmiştir. 16.yüzyılda dönemin gezginleri, hangi sınıf ve dine mensup olurlarsa olsunlar, tüm kadınların dışarıda ayaklarına kadar örtündüklerini, evlerinde ise uzun sorguçlu ve yaldızlı başlıklar kullandıklarını anlatır. (1)  Bu gelenek yüzyıllarca Türk’ün egemen olduğu coğrafyalarda  kültürümüzün bir parçası olarak devam etmiş ve Cumhuriyetin ilk yıllarında bile kullanılmıştır. Bursa ’lı kadınlar  50 yıl öncesine kadar  hotoz başlık giyerlerdi. Geçmişte başa giyilen hotoz mevsim çiçeklerine göre hazırlanırdı. Gül zamanı gül oyalı, gül renkli hotozlar, leylak zamanı leylak oyalı, leylak rengi hotozlar giyilirdi (2)
 
Hotoz başlıklar yüzyıllar içinde bazı değişiklere uğramış ve bilhassa Lale devrinden itibaren klasik Türk sanatlarının yerini batı etkisi almaya başlamış ve  bu durum mezar taşlarına da yansımıştır. Cami figürlü mezar taşları ile birlikte geleneksel Hotoz başlıklı kadın mezar taşlarında ise batı etkisi ile bazı süslemeler ilave edilmiştir. Kadın mezar taşlarında kadının takıları ve özellikle kadını simgeleyen süs motiflerine yani "gerdanlık, küpe, broş, çiçek" gibi motiflere oldukça sık rastlanır. Kadın mezar taşlarında 19. yüzyıldan sonra Batı tesiri süsleme çok fazla hissedilir ve çok süslü mezar taşları görülür. Gelinlik çağına gelmeden ölen kızların mezar taşlarında kitabenin üzerinde gelinin boynunu ve hotozunu andıran kabartma ve işlemeler görülür. Taşın boyun kısmına çeyiz sembolü olan "gerdanlık ve küpeler" işlenir. Yüzün olduğu boşluğu da çiçekler doldurur. Uzaktan bakıldığında çiçeklere sarılmış bir kadın heykelini andıran taş, sembolizm açısından bir zirvedir. (3)
 
Kuşadası Adalızade Osmanlı kadın mezar taşları arasında hotoz başlıklı şahideler gerçekten sanat eserleridir ve her biri Osmanlı kadınlarının zarafetini yansıtmaktadır. Hotoz başlıklı şahide yuvarlak bir şekille başlar ve hemen bu dairemsi şeklin altında ise kadının zarif boynunu temsil eden orantılı bir kesim uzanır.  Çiçek motifleri ile donatılmış  bu bölümde genellikle gerdanlık üzerine dizili altı liralar yani eski deyimi ile beşi bir yerdeler kadının zenginliğini, bakımlılığını ve güzelliğini yansıtması bakımından ilgi çekicidir.  Üs kısımda bazen büyük bir altın lira, hemen altında gerdanlık zinciri ve zincire dizilmiş küçük altınlar taşlara hak edilmiştir.  Bir başka hotoz başlıkta ise bu sefer Hotoz başlık yuvarlak değil ters çevrilmiş bir topaç şeklinde görülen taç gibi işlenmiştir. Hemen bu kısmın altında ise yine çiçekler zarif bir boyun kısmını sarmakta ve yine altılar ve gerdanlıkları remzeden süslemeler görülür. Adalızade mezarlığında yaklaşık 10 adet  Hotoz başlıklı kadın şahideleri vardır. Bunlardan  1770 tarihli  Hacı Mustafa Ağa kızı Hatice Hatun şahidesi gerçekten bir şaheserdir ve çok zengin süslemeleri vardır. Bu mezar taşını yapan taş ustası bölgenin en ünlü taş ustasıydı dersek sanırım abartmamış oluruz. Şahidenin “etek “ adı verilen en alt kısmında ise bize göre ustanın ya mahlası yani imzası, ya da bu hanımın ait olduğu bölgenin veya Giritlilerin kendi aralarında kullandıkları özel bir işaret yer almaktadır.  Üçgen şeklindeki sağ alt  bölümdeki bu işaretin ne olduğunu hala araştırıyoruz ancak büyük ihtimalle Girit işaretidir. Bir diğer Hotoz başlıklı taş ise 1761 tarihli Fatma kadına aittir ve ziyaretçilerden dua istemektedir. İki-üç hotoz başlıklı taşın dışında diğer taşlar üzerlerindeki liken ve yosunlardan ve kitabelerinin çok  kötü durumda olmalarından dolayı okunamamıştır. Taş temizlikleri yapıldığında  okunmaları mümkündür.
 
 
Kaynaklar
 
1-Nuray Yakar yılmaz , www.turkmythology.blogspot.com
2. www.bursakulturturizm.gov.tr
3. Yard. Doç. Dr. Sabri Mermutlu, ders notları sahife 8.




Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi4
Bugün Toplam137
Toplam Ziyaret110806
Köşe Yazıları
Mahmut Ökçesiz
Merhaba

Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar7.18747.2162
Euro8.77508.8101
Hava Durumu
Saat